Het toverwoord in deze crisis heet groene scheuten of loten. Ik geloof dat het Ben Bernanke was, de eerste man van de Fed, die dit begrip nog niet zo lang geleden introduceerde. Hij wilde er mee aangeven dat het er de schijn van had dat de economie weer tekenen van leven begon te vertonen.
Die uitspraken droegen bij aan het sterk herstel op de financiële markten. Inmiddels is het begrip ‘green shoots’ of groene scheuten gemeengoed geworden en wordt het te pas en te onpas gebruikt om een meer optimistische boodschap te verkondigen.
Een fraai staaltje was in het weekeinde van de 12de en 13de juni te horen bij een bijeenkomst van de G-8. De aanwezige ministers van Financiën bespraken er de noodzaak om plannen te maken hoe de tekorten terug te brengen als het economisch herstel eenmaal meer handen en voeten zou krijgen.
Het IMF kreeg daar ook het verzoek om plannen op te stellen, zodat overheden in de verschillende westerse landen gecoördineerd hun deelnemingen in private bedrijven kunnen afbouwen. Regeren is vooruitzien, dat spreekt uit deze G-8-bijeenkomst.
Dan rest de vraag hoeveel groene scheuten of loten er al zijn? In Japan zijn er weer tekenen van leven en dat is te danken aan een weer voorzichtig groeiende export naar China en een herstel in het consumentenvertrouwen dat zich vertaald heeft in hogere consumptieve bestedingen. Maar dan zijn alle groene loten wel weer benoemd. De lonen staan onder druk, de prijsdruk is enorm, de werkloosheid blijft stijgen en fabrieksorders zijn op een dieptepunt beland.
En dan de VS, hoe gaat het in het land van de green shoots? Afgelopen week kwam er weer goed nieuws naar buiten. Volgens het IMF gaat het herstel in de VS sneller dan verwacht. 2009 zal nog een krimp laten zien van 2,5% (eerder 2,8%), maar in 2010 keert de groei terug en komt uit op 0,75% (eerder (0 %). Het groeiend optimisme is mede te danken aan het consumentenvertrouwen dat alweer een tijdje aan de beterende hand is.
Ook begint het erop te lijken dat de huizenmarkt begint uit te bodemen. In mei steeg het aantal huizen en appartementen in aanbouw genomen met meer dan 17% ten op zichte van een maand eerder en de index voor het producentenvertrouwen ging amper of niet omhoog.
Het IMF waarschuwt echter ook, dat het herstel wankel is en dat is terug te zien aan de aanhoudende krimp in de industriële productie en een benuttingsgraad van de capaciteit van 65%. Dat is historisch laag. Gelet op de zeer grote problemen in de automobielsector is het ten zeerste de vraag of hier snel een keer ten goede kan komen.
De Deutsche Bank stelt in een rapport dat de huizenprijzen in de VS gemiddeld nog met 14% omlaag moeten voordat potentiële kopers bereid zijn het risico van een hypotheek te nemen. Van een herstel van de werkgelegenheid zal nog in 2009 noch in 2010 sprake zijn. Groene scheuten, ja, maar daar is dan alles mee gezegd.
En dan Europa, het werelddeel dat zich tot ver in 2008 op de borst klopte omdat de recessie hier geen voet aan de grond zou krijgen. Triomfantelijk spraken economen, beleidsmakers, politici en noem maar op van de overwinning van het Rijnlandse model op het Angelsaksische model.
Van die triomfantelijkheid is nog maar weinig over en met recht. In landen als Spanje, Ierland en het Verenigd Koninkrijk is de huizenmarkt volledig ingestort en neemt de werkloosheid al maanden onstuimig toe. In Italië, Frankrijk en Duitsland breken politici zich het hoofd over de vraag hoe de voor de werkgelegenheid zo belangrijke automobielsector overeind te houden.
In Oost- en Midden Europa is de burger puur bezig te overleven, omdat veel van de verworven welvaart gebouwd was op schulden. En toch en toch, maar ook in Europa zijn er groene scheuten.
In het Verenigd Koninkrijk daalt het tempo in de groei van de werkloosheid en de industriële activiteiten groeien ‘al’ twee maanden op rij. In Duitsland, de locomotief van de Europese economie, steeg het investeringsvertrouwen naar het hoogste niveau in drie jaar, omdat er ook hier tekenen zijn dat het ergste achter de rug is. Groene loten, ja, maar ook niet meer dan dat.
In april van dit jaar ging het verder bergafwaarts met de export en met de industriële productie. Zelfs de export naar China daalde in april, terwijl dat land wereldwijd ongeveer het enige echte lichtpunt is. Kortom, er is een begin van een Europees herstel, maar er is weinig voor nodig om dit herstel in de kiem te smoren. Opnieuw kan hier de bankensector schuldig aan zijn.
S&P kwam met een zwartgallig rapport naar buiten. Daarin staat te lezen dat de 50 grootste Europese banken rekening moeten houden met afschrijvingen op de kredietportefeuille ter waarde van EUR 260 miljard. In 2010 zal het niet veel beter gaan. Over groene scheuten gesproken.
Ten slotte Nederland. Als we de wijzen van de Nederlandse Bank, de Rabobank en het Centraal Plan Bureau moeten geloven, moet hier het echte economische kladdaradatch nog komen, resulterend in een werkloosheid van bijna 10% van de beroepsbevolking in 2010. Het vreemde is dat dit vooruitzicht amper voor beroering zorgt. Overheid, bedrijfsleven en burger lijken het allemaal gelaten over zich heen te laten komen. Er is amper opwinding.
Dit jaar is het 50 jaar geleden dat ons land de gasbel begon te exploiteren. Sindsdien is er € 211 miljard in de schatkist gevloeid. Wat is er met al die talloos veel miljarden gebeurd? Het is grotendeels opgesoupeerd, opgegeten. Maakt zich hier iemand druk om? Nee, iedereen accepteert het gelaten. Waar staan de media bol van? Waar komt het Nationaal Historisch Museum? Dat is ook belangrijk, maar toch…. Waar zijn de Nederlandse groene scheuten?
Wilt u op de hoogte blijven van de laatste berichten en opinies van De Kritische Belegger?:
Wilt u op de hoogte blijven van de economie? Meld u zich dan aan voor de gratis e-mail alert service. Klik hier
Cor Wijtvliet
Wijtvliet Research
Analyse, commentaar en presentatie
corwijtvliet@dekritischebelegger.nl
