Wereldeconomie erger dan in depressie

De populaire mening is dat de huidige crisis milder is dan tijdens de Grote Depressie. Uit onderzoek van twee vooraanstaande economen blijkt echter dat de huidige situatie van de wereldeconomie ernstiger is.
De industriële productie, de handelsstromen en de aandelenmarkten duiken volgens Barry Eichengreen en Kevin H. O’Rourke harder omlaag dan tijdens die periode.

In de onderstaande figuur kunnen we zien dat de daling van de industriële productie in de laatste negen maanden net zo erg was als na de piek in 1929. Dit is een eerste teken dat de populaire mening weerspreekt, dat de recessie mee zal vallen.

Aandelenmarkt

Een tweede signaal is dat de beurzen wereldwijd sterker dalen dan in de Grote Depressie (figuur2).

Figuur 2. Wereldwijde aandelenmarkten toen en nu

Handelsstromen

De wereldwijde handelsstromen dalen veel sneller dan in de jaren 1929-1930. Een alarmerend signaal gezien het feit dat het opdrogen ervan destijds een verergerende factor was.

Figuur 3. Handelsstromen

De conclusie is dat het depressiescenario niet te snel in de ijskast gezet moet worden. De economie verkeert pas één jaar in een recessie terwijl na 1929 er sprake was van drie achtereenvolgende jaren van stagnatie.

Beleid

De vraag is wat de beleidsreactie toen en nu is en of het gevoerde beleid afdoende is. In beide crises werd pas na vijf of zes maanden de rente verlaagd. De discontovoet is in de huidige tijd sneller omlaag getrokken dan destijds.

Figuur 4. Renteverlagingen

Geldhoeveelheid

De omstandigheden die leiden tot de crisis waren op een aantal punten verschillend. Zo steeg de geldhoeveelheid in de aanloop naar de crisis sneller dan in de jaren 1925-1929. De geldexpansie bleef ook na de aanvang van de crisis aanhouden. In 1929 topte de geldhoeveelheid en viel daarna dramatisch terug.

Figuur 5 Geldhoeveelheid

Stimulering

De bereidheid om de overheidstekorten op te laten lopen is groter dan in 1929. In die periode stegen zij slechts gering terwijl nu forste pakketen aangekondigd zijn.

Figuur 6 Overheidsfinanciën

De vraag is of de huidige maatregelen zullen werken. Alleen een toename van de werkloosheid, een drastische verlaging van de lonen en verlenging van de werktijd, zoals de recent gepleite maatregel om mensen later met pensioen te laten sturen zullen de winstgevendheid herstellen. De overheid is in zijn essentie een herverdelingsmachine. Het gevoerde stimuleringsbeleid is alleen maar een poging om de crisis uit te stellen en de harde gevolgen te verzachten. De tekorten die nu zijn ontstaan zullen in een andere periode weer betaald moeten worden en dit zal gepaard gaan met drastische bezuinigingen.

Bron: Eichengreen, B. and K.H. O’Rourke. 2009. “A Tale of Two Depressions.”